Barbara Nawrocka
wystawa Plantstoria | 14 Weekend Architektury w Gdyni
Utopijna wizja Ebenezera Howarda z końca XIX wieku doczekała się licznych, choć nieidealnych realizacji, interpretacji i wypaczeń. Niekiedy stanowiła również narzędzie kolonizacji podbitych terenów. Przyglądam się historii powstania jednego z osiedli w Polsce, zaprojektowanego i zbudowanego przez III Rzeszę podczas II wojny światowej. Podobne założenia mieszkalne, z ich charakterystyczną architekturą możemy znaleźć w wielu miastach w Polsce. Mówimy o nich “poniemieckie”, albo ”Berlinek”.
Dzielnica w Ciechanowie, zaprojektowana jako Gartenvorstadt (przedmieście-ogród), z czasem zyskała miano “Bloki”. Powstała na początku lat czterdziestych XX w. Miała stanowić nową bazę mieszkaniową dla urzędników i ich rodzin osiedlających się w stolicy nowo założonej rejencji Prus Wschodnich, Regierungsbezirk Zichenau. Pierwotna nazwa nie bez przypadku przywołuje skojarzenia z utopijnym konceptem miasta-ogrodu Ebenezera Howarda. Ogromne połacie terenu zostały zabudowane tak, aby przestrzenie pomiędzy budynkami mogła wypełniać bujna roślinność. Współcześnie, mimo późniejszego zagęszczenia zabudowy mieszkaniowej, osiedle jest skąpane w zieleni.
To jest opowieść o osiedlu w moim rodzinnym mieście. O kłopotliwym dziedzictwie, a przede wszystkim o tutejszej roślinności i jej politycznym uwikłaniu w kształtowaniu krajobrazu podbitych ziem. O dziejach przedmieścia-ogrodu z perspektywy przyrody, wprowadzaniu “niemieckiego porządku” i tym, co wymyka się próbom kolonizacji.
Wystawa “Plantstoria” jest realizowana we współpracy z Pilecki-Institut Berlin w ramach programu “Exercising Modernity”, którego autorka wystawy jest stypendystką oraz absolwentką.
Otwarcie wystawy:
14. Weekend Architektury w Gdyni | 30 sierpnia 2024, g. 19:00
Galeria Traffic Design
(Stefana Żeromskiego 36, Gdynia 81-369)
Wystawa czynna od 30.08 do 11.09
Organizatorzy:
Pilecki-Institut Berlin
Agencja Rozwoju Gdyni
Traffic Design