menu

‘We were/are the Future’

Trzecia edycja polsko-niemiecko-izraelskiego programu wymiany intelektualno-artystycznej pod tytułem „Ćwiczenie nowoczesności” będzie poświęcona sposobom przewidywania i projektowania przyszłości przez nurty modernizacyjne na całym świecie, włącznie z koncepcją nowego człowieka, w tym nowego mężczyzny i nowej kobiety, nowego społeczeństwa, nowego stylu życia czy nowego codziennego porządku.

Odrzucając obciążenia przeszłości, nowoczesność często kładła nacisk na otwarcie na przyszłość. Wierzono, że „nowe” zapewni pokój społeczeństwu, a idea postępu historycznego podsycała nadzieję na coraz większy dobrobyt coraz liczniejszych grup społecznych. Możliwe sposoby organizacji społeczeństw i przebiegu życia codziennego były przedmiotem zainteresowania wielu strategii modernizacyjnych, a także projektów modernistycznych na świecie. Obejmowały one zdrowie psychiczne i higienę, wychowywanie dzieci, pedagogikę i edukację, podział pracy i gospodarkę czy procesy państwotwórcze. Wspomniane wizje były także przekładane w zakresie różnych ram ideologicznych (np. ruch syjonistyczny w Izraelu czy komunizm w Europie Środkowo-Wschodniej) na strategie życia zbiorowego, wyrażane chociażby poprzez określoną politykę przestrzenną czy inżynierię społeczną. Zmagania o nowe formy były też ściśle powiązane z ideą zniwelowania przepaści pomiędzy uprzemysłowieniem i postępem technicznym a życiem prywatnym a także z wiarą w nowy porządek polityczny. Istotną rolę w tym procesie przeobrażeń miało odgrywać budownictwo mieszkaniowe i urbanistyka. Wiara w ich emancypacyjny potencjał oraz ich rola w kształtowaniu rytmu codzienności sprawiły, że obszarami tymi zainteresowano się jako istotnymi narzędziami budowy tożsamości narodowej a skonstruowane i zaprojektowane otoczenie stawało się wyrazem określonej biopolityki. Można zatem dostrzec, że dla owych procesów znamienna była jednak także tkwiąca w nich ambiwalencja. Dążenie do czegoś radykalnie nowego można bowiem postrzegać również jako torowanie drogi niespotykanym wcześniej w takiej skali terrorowi i rozkładowi. Takie motory postępu społecznego i technicznego, jak standaryzacja, normalizacja oraz typizacja, okazały się bowiem jednocześnie elementami planów budowy ustrojów totalitarnych i radykalnej segregacji przestrzennej – jak chociażby w ramach stalinistycznego terroru czy zbrodniach narodowego socjalizmu.

Tak, jak za faktyczny początek XX wieku często uznaje się doświadczenie kryzysu I wojny światowej, tak już teraz pojawiają się głosy, że rok 2020 może okazać się analogicznym początkiem XXI wieku. Dlatego też trzecia edycja Akademii Ćwiczenia Nowoczesności, organizowana w dobie globalnej pandemii oraz w kontekście kryzysu klimatycznego, gdy w centrum debaty publicznej znajdują się pytania o ewentualne scenariusze na przyszłość, proponuje spojrzenie wstecz na wybrane idee, które ukształtowały świat przed stu laty i które miały budować przyszłość. Badając punkty styku architektury, projektowania, historii sztuki, nauk społecznych i politycznych, zapraszamy naszych wykładowców i uczestników do przyjrzenia się temu, co obecnie mają nam do zaoferowania modernizmy i XX-wieczne praktyki modernizacyjne. Chcemy spojrzeć na współczesne życie jako na obszar, który wymaga nowego działania. Jaki nowy świat mogą nam dziś obiecać i pomóc osiągnąć sztuka, projektowanie i architektura? Czego mogą nas dziś nauczyć eksperymenty poprzedniego stulecia? Czy krytyczna weryfikacja ich założeń może stanowić inspirację dla rozwiązań, jakich obecnie potrzebujemy? Czy jest możliwe wyciągnięcie wniosków z ich błędów i dalsze rozwinięcie tego, co pozostało w nich niedokończone?

Przez te rozważania prowadzić nas będą eksperci reprezentujący różne perspektywy i dziedziny wiedzy, w tym Zvi Efrat, Sharon Golan, Shira Levy-Binyamini, Marci Shore i Robert Jan van Pelt.

Podczas edycji 2021 Akademii będziemy zachęcać do refleksji poprzez wykłady, seminaria, warsztaty oraz – w drugiej części – wizyty studyjne.

Część pierwsza, zaplanowana na styczeń i luty 2021, będzie obejmować trzy główne sekcje tematyczne:

Blok I: Nowe idee i wizje

W pierwszej sekcji tematycznej Nowe idee i wizje, zamierzamy zbadać filozoficzno-historiograficzną koncepcję nowoczesności w odniesieniu do „nowego” oraz do idei postępu i wizji lepszej przyszłości. Kluczową kwestią będzie nowoczesna rewizja tradycji w odniesieniu do takich dziedzin życia, jak technologia i ekonomia (rozkwit kapitalizmu), religia (sekularyzacja) i polityka (rozwój państw narodowych). Na Wschodzie i Zachodzie proces ten ujawnił się w uderzająco różnych konfiguracjach, wykazujących znaczne rozbieżności w stosunku do rozumienia tak przeszłości, jak i przyszłości.

Innym zagadnieniem rozważanym w ramach bloku będzie koncepcja nowoczesności w obszarze sztuki, w ramach której nowoczesność rozpatrywana jest pod postacią odrębnego stylu artystycznego, tj. modernizmu.

Wątki te będą nas jednocześnie prowadzić w stronę pytania, w jakim stopniu ówczesne wizje przyszłości stały się podwalinami pod ich różne kulturowe materializacje, któremu to tematowi chcemy przyjrzeć się w ramach drugiej sekcji.

Blok II: Nowa sztuka dla nowego życia

Próby stworzenia modelu nowego mężczyzny i nowej kobiety oraz ukształtowania nowego

społeczeństwa dostrzegane w skali międzynarodowej w początkach XX wieku nie pozostawały bez wpływu na sztukę, design i architekturę. Począwszy od zmian w projektowaniu budynków mieszkalnych i kuchni, a skończywszy na planowaniu przestrzennym i urbanistyce, modernistyczne wizje ujawniały sprawczy potencjał projektowanych obiektów mogących służyć za narzędzie do budowania tożsamości narodowej a zarazem definiowania na nowo roli artystów i architektów w nowych społeczeństwach. Ówczesna sztuka oraz strategie architektoniczne jednocześnie uosabiały i odzwierciedlały wiele sprzeczności nieodłącznie związanych z nowoczesnością, ukazując ambiwalentny potencjał projektów modernistycznych. Sekcja Nowa sztuka dla nowego życia skupia się na sztuce, projektowaniu i architekturze jako ważnych obszarach kształtowania codziennego życia oraz jako narzędziach do wdrażania nowych koncepcji, ale także jako środkach regulacji, kontroli i propagandy politycznej.

Blok III: Nowe państwo i społeczeństwo

Nowym wizjom struktur społecznych i porządku społecznego towarzyszyły nowo powoływane instytucje i nowe formy życia zbiorowego. Sekcja Nowe państwo i społeczeństwo badać będzie obecność idei modernizacyjnych w różnych częściach świata, skupiając się na ich podłożu ideowym i politycznym oraz ich konsekwencjach dla życia zbiorowego. Podczas Akademii będziemy badać zarówno historyczne, jak i społeczno-polityczne konteksty projektów modernizacyjnych, a także ich spuściznę w naszym współczesnym życiu i kulturze. Ponadto skupimy się również na ambiwalencji tej spuścizny oraz trwałości jej oddziaływania na Europę w XX wieku. Poprzez krytyczną analizę wspomnianych kwestii zaprosimy naszych wykładowców i uczestników również do przemyślenia tych aspektów modernistycznych wizji społecznych, które mogą wciąż inspirować w poszukiwaniu rozwiązań dla dzisiejszych wyzwań.

Akademia Ćwiczenie nowoczesności 2021 będzie podzielona na I etap zimowy (online) oraz II etap wiosenny realizowany stacjonarnie na terenie Polski, Niemiec i Izraela (realizacja tego etapu uzależniona od sytuacji z pandemią COVID-19).

Terminy I etapu (w trybie online):

29.01.2021–31.01.2021

05.02.2021–07.02.2021

12.02.2021–14.02.2021

 

Terminy II etapu (realizacja uzależniona od sytuacji pandemicznej):

późna wiosna 2021 (maj-czerwiec 2021)

 

Oferujemy:

  • bezpłatne uczestnictwo w Akademii,
  • w przypadku realizacji II etapu (stacjonarnego) dofinansowanie kosztów przejazdów oraz zapewnienie noclegów (szczegóły zostaną podane podczas pierwszego etapu),
  • wykłady i warsztaty prowadzone przez uznanych, doświadczonych naukowców i twórców,
  • interesujący program towarzyszący,
  • dla absolwentów prawo zgłoszenia wypracowanego lub rozwiniętego w trakcie Akademii projektu badawczego albo artystycznego do organizowanego przez Instytut Pileckiego w Berlinie specjalnego programu stypendialnego, poświęconego zagadnieniom nowoczesności w XX wieku (szczegóły zostaną ogłoszone w połowie 2021 roku).

 

Zgłoszenia:

Do udziału w programie Akademia Ćwiczenie nowoczesności | Exercising modernity | Modernität üben | לתרגל מודרניזם mogą aplikować badacze i badaczki z obszaru humanistyki, kuratorzy i kuratorki lub twórcy i twórczynie pochodzący z Izraela, Niemiec lub Polski (albo rezydujący w tych krajach). Od kandydatów i kandydatek wymagana jest znajomość języka angielskiego w stopniu przynajmniej komunikatywnym..

 

Kandydatów zapraszamy do przesyłania zgłoszeń w języku angielskim za pośrednictwem poczty elektronicznej na adres: apply@exercisingmodernity.com do 20.12.2020 roku do godz. 20.00. Prosimy o umieszczenie w tytule wiadomości dopisku „Akademia 2021”.

 

Zgłoszenie powinno zawierać:

  1. podpisane i przesłane w formie skanu formularze:

–oświadczenie o administratorze danych osobowych – załącznik nr 1

– oświadczenie o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych i wizerunku – załącznik nr 2

  1. biogram artystyczny lub naukowy i/lub portfolio,
  2. zarys koncepcji półrocznego projektu badawczego związanego z tematyka edycji 2021 Akademii Ćwiczenie Nowoczesności (maksymalnie na 2500 znaków ze spacjami).
  3. Organizatorzy zastrzegają sobie prawo skontaktowania się z wybranymi kandydatami/kandydatkami w celu przeprowadzenia dodatkowych rozmów online.

 

Dodatkowe informacje:

  • Akceptowane języki dokumentów aplikacyjnych: angielski
  • Przyjęte osoby zobowiązują się do wzięcia udziału we wszystkich spotkaniach online w ramach Akademii a w przypadku realizacji II etapu także w zjazdach stacjonarnych organizowanych późną wiosną 2021 (szczegóły zostaną podane trakcie I etapu Akademii)
  • Rozstrzygnięcie rekrutacji nastąpi do 05.01.2021 roku, lista zakwalifikowanych zostanie zamieszczona na stronie internetowej Instytutu Pileckiego (www.instytutpileckiego.pl) oraz na stronie projektu: www.exercisingmodernity.com.
  • Organizatorzy nie mają obowiązku uzasadniania decyzji komisji oceniającej. Nie przewidujemy procedury odwoławczej.
  • W przypadku zakwalifikowania do udziału w projekcie treść tego dokumentu będzie załącznikiem do umowy zawieranej między kandydatem a Instytutem Pileckiego.

 

Organizator:

Pilecki-Institut Berlin

Partnerzy:

Instytut Adama Mickiewicza

The Liebling Haus – White City Center

partnerzy